Mirastan Feragat Sözleşmesi, mirasbırakanla mirasçısı arasında ve mirasçılık sıfatından vazgeçtiğine yönelik iki taraflı bir sözleşmedir. Mirastan feragat ancak miras sözleşmesi şeklinde yapılabilir. Mirastan feragat sözleşmesi ile mirasçı, miras hakkından kısmen ya da tamamen bir karşılık alarak ya da almayarak vazgeçer. Bu sözleşme ile mirasçı, hem saklı payından hem de miras hakkından vazgeçer. Mirastan feragat sözleşmesinin, Noterde, resmi şekilde yapılması gerekir. Bir karşılık alınarak yapılan mirastan feragat, feragat sözleşmesinde aksi öngörülmemişse feragat edenin alt soyu için de sonuç doğurur. Onların da mirasçılık sıfatını kaldırır.
Mirastan feragat eden mirasçı, miras haklarını değil, mirasçılık sıfatını kaybetmiştir. Yani feragat eden mirasçı, terekeden bir talepte bulunamaz. Mirastan feragat eden kimse, miras açıldığı yani ölüm olduğu anda, kendisi de sağ değilmiş gibi miras dışında kalır.
Mirastan fergat sözleşmesi ile mirasın açılmasından önce yapılan sözleşmeler birbirinden farklıdır. Mirasçıların kendi aralarında, mirasbırakan sağken yaptıkları, fakat mirasbırakanın katılmadığı mirastan feragat sözleşmeleri geçersizdir.
Mirastan feragat soy bağını ortadan kaldırmaz. Öte yandan; mirastan feragat sözleşmesi, mirasbırakanın ölümü anında terekesine dahil olan malvarlığı ile sınırlı olup, sonradan meydana gelen ölümler sebebiyle, mirasbırakana gelecek mirasları kapsamına almaz.
Mirastan feragat sözleşmesi, resmi vasiyetname şeklinde yapılabilir ve feragat eden mirasçının saklı payından vazgeçmesi sonucunu doğurur.
Mirasçıların kendi aralarında yaptıkları sözleşmeler, bunlardan birinin miras hakkından vazgeçmesine özgü olsa bile, bu bir mirastan feragat sözleşmesi değildir. Yine mirasbırakan öldükten sonra da bir mirasçının miras hakkından vazgeçtiğine dair, diğer mirasçılarla veya 3. Bir kişi ile yaptğı sözleşmeler de bir feragat sözleşmesi değildir. Bu miras hakkının devridir.
Sözleşmede, mirastan feragat eden kişi, ileride (beklenen) bir hak niteliğnde olan miras hkkını kaybeder. Miras bıraknın ölümünde onun mirasçılık sıfatı doğmaz.
BAŞKA BİR MİRASÇI LEHİNE MİRASTAN FERAGAT MÜMKÜN MÜDÜR ?
Mirasbırakanın katılımıyla yapılan mirastan feragat sözleşmesi resmi şekilde yapılırsa mirastan kaynaklanan haklar, lehine feragat eden kişiye (mirasçı olsun/olmasın) geçer. Yapılan sözleşme, feragat eden mirasçının mirasçılarını bağlar.
Mirastan feragat sözleşmesi, muris muvazaası ile illetliyse; yani diğer mirasçıların miras payını yok etmek ya da saklı payını zedelemek amaçlı yapılmışsa baştan itibaren geçersiz sayıldığı için lehine mirastan feragat edilen kişinin bu sözleşmeye dayanarak muris muvazaası sebebiyle tapu iptal ve tescil davası açabilir. Kısacası mirastan feragat sözleşmesi de muvazaalı yapılmış olabilir.
Mirastan feragat sözleşmesi vekaleten yapılamaz, çünkü miras sözleşmesinin bir türü olup, resmi vasiyetname şeklinde yapılması, dolayısıyla sözleşmeye mirasbırakanın bizzat katılması gerekir. Aksi halde ortada geçerli bir mirastan feragat sözleşmesi yoktur.
MİRASTAN FERAGATİN SONUÇLARI
Mirastan feragat sözleşmesi, feragat eden mirasçının mirasçılık sıfatını kaybetmesine yol açar. Mirastan feragat sözleşmesi belli bir kişi lehine yapılmış olup, bu kişinin herhangi bir sebeple mirasçı olmaması halinde, feragat hükümden düşer. İvazlı (karşılıklı) mirastan feragat sözleşmesi, sözleşmede aksi öngörülmemişse feragat edenin alt soyunu da bağlar. Sözleşme belli bir kişi lehine yapılmamışsa, en yakın ortak kökün alt soyu lehine yapılmış sayılır ve bunların herhangi bir sebeple mirasçı olamaması halinde, feragat yine hükümden düşer.
Mirasın açılması anında, tereke, borçları karşılamıyorsa ve borçlar mirasçılar tarafından da ödenmiyorsa, feragat eden ve onun mirasçıları, alacaklılara karşı feragat için ölümünden önceki 5 yıl içinde mirasbırakandan almış oldukları karşılıktan mirasın açılması anındaki zenginleşmesi oranında sorumludurlar.
Mirastan feragat edilmiş olması, mirasçılık belgesi istemeye engel değildir.
Miras sözleşmesi ile atanmış mirasçı ve vasiyet alacaklısı ile miras bırakanın feragat sözleşmesi yapmasına ihtiyaç yoktur. Miras sözleşmesini, yazılı anlaşma ile feshetmeleri yeterlidir. Bu miras sözleşmesinin feshine dair bir anlaşmadır. Feragat sözleşmesi, resmi vasiyet şeklinde yaplmak gerektiği halde, miras sözleşmesinin feshi anlaşması yazılı şekilde yapılabilir.
Şekil yetersizliği sebebiyle geçersiz bir feragat sözleşmesinin iptali davasında feragat eden mirasçının aldığı malların iadesine de karar verilir.
Ölüme bağlı tasarrufların iptali nedenleri, mirastan feragat sözleşmesinin de nedenleri olarak kabul edilmelidir. Mirasbırakanın, ehliyetsiz olduğu anda yapılmış olması, vasiyetnameden tek taraflı bir irade beyanı ile dönülmesi mümkün iken miras sözleşmesi, karşı tarafın rızası olmadıkça tek taraflı olarak hükümsüz bırakılamaz.
Mirasbırakan veya feragat eden mirasçının iradesi sakatlandığı takdirde yapılan feragat sözleşmesi geçersiz sayılır ve iptal edilir.
Feragat sözleşmesinin ehliyetsizlik nedeniyle iptali isteği herhangi bir süreye tabi değildir. Yine tasarrufun yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonunda yapılması, şekil koşullarına uyulmaması halinde iptali mümkündür.
MİRASTAN FERAGAT SÖZLEŞMESİ HANGİ SEBEPLERLE ORTADAN KALDIRILABİLİR?
Mirastan feragat sözleşmesi, miras sözleşmesinin bir türü olduğu için ortadan kaldırılmasında tarafların yazılı anlaşması yeterlidir. Resmi vasiyetname şeklinde düzenlenen feragat sözleşmesinin ortadan kaldırılmasında resmi şekil zorunluluğu yoktur.
Yine resmi vasiyet şeklinde yapılması gereken feragat sözleşmesi, rıza fesadı ve yasal şekil şartlarına aykırılık sebeplerinden dolayı feshedilmesi mümkündür.
Miras hakkından vazgeçen mirasçıya, mirasbırakan tarafından verilecek ivaz borcu yerine getirilmezse feragat eden mirasçı feragat sözleşmesini feshedebilir. Borç ve taahhüdün ihlali sebebeiyle, feragat sözleşmesinin feshi hakkı, sadece feragat eden şahsa aittir, miras bırakanın böyle bir hakkı yoktur.
Mirastan feragat sözleşmesinin yapılmasından sonra feragat eden mirasçının, mirasbırakana karşı mirasçılıktan çıkarma sebebi oluşturan davranışta bulunduğu ortaya çıkarsa, miras bırakn feragat sözleşmesini tek taraflı olarak ortadan kaldırabilir.